Saturday, September 27, 2014

VINO KELİMESİNİN KÖKENİ

HER SÖZCÜĞÜN BİR ÖYKÜSÜ VAR_Ö.ŞENYAPILI
SAYFA 318
MÖ3000 yıllarında Hititler, şarabın ilk üretildiği uygarlık. Hitit lisanında şaraba Vino dendiği be Latin lisanlarında bu kökenden aldığını görüyoruz.

TÜL, TÜLBENT, TULIPAN KELİMELERİNİN KÖKENİ

HER SÖZCÜĞÜN BİR ÖYKÜSÜ VAR_Ö.ŞENYAPILI
SAYFA 306
Orta fransa'da küçük Tulle(okunuşu tül) kentinde saydam dokunan tüller ilk defa dokunmuştu. Osmanlı'da farsça bend, bağlamak anlamında bu kelieyle birleşerek tülbent türetilmişti. Sarık, diğer dillere turnate, turbant, turban olarak girdi. Avusturya'nın Osmanlı elçisi tarafından tanıtılan lale, Hollanda'da gelişti. Osmanlı sarıklarına benzediği için de Tulipan adını verdiler. 

TİP KELİMESİNİN KÖKENİ

HER SÖZCÜĞÜN BİR ÖYKÜSÜ VAR_Ö.ŞENYAPILI
SAYFA 304
Bahşiş kelimeis yerine kullanılan tip, 17.yy'da restoranlarda kullanılan kutunun üzerinde yazar. "To Ensure Promotness", "Hızlı servis için" diye hemen servis isteyenler bu kutuya para koyarlardı. 

TEMCİT PİLAVI KELİMESİNİN KÖKENİ

HER SÖZCÜĞÜN BİR ÖYKÜSÜ VAR_Ö.ŞENYAPILI
SAYFA 300
Elazığ'da Ramazan geceleri, müezzinler herkesi sahura kaldırmadan önce, gençler minareye çıkıp kısık sesle temcit okumaya başlarlar. Amaç, uyumakta olan kadınları kaldırıp, erkeklerden önce pilav tenceresini ocağa koymaları için. Sahurdan önceki pilava temcit pilavı adı veriliyor.

NALBANT SOYADI FARKLI DİLLERDE

HER SÖZCÜĞÜN BİR ÖYKÜSÜ VAR_Ö.ŞENYAPILI
SAYFA 277
Nalbat veya demirci ataları olanların soyadları tüm dillerde yaygın kullanılır. İngilizce Smith, Rusya'da Kuznetsov, Fransa'da LaFarge, İtalya'da Ferrari.

ROBOT KELİMESİNİN KÖKENİ

HER SÖZCÜĞÜN BİR ÖYKÜSÜ VAR_Ö.ŞENYAPILI
SAYFA 258
Robot kelimesini ilk olarak, Çekoslovak yazar Karel Çapek, RUR adlı oyununda geçer. Mekanik canavarlar insanlığa egemen oluyorlardı. Bu kelimeyi de Slavca iş anlamındaki robota'dan türetmişti.

PROFİTEROL KELİMESİNİN KÖKENİ

HER SÖZCÜĞÜN BİR ÖYKÜSÜ VAR_Ö.ŞENYAPILI
SAYFA 249
Türkiye'ye 15 yaşında gelen bir Arnavut göçmeni Luca Zgonidis pastacılık yapar ve bu tatlı da adı da onun uydurmasıdır.

PALAVRA ATMAK KELİMESİNİN KÖKENİ

HER SÖZCÜĞÜN BİR ÖYKÜSÜ VAR_Ö.ŞENYAPILI
SAYFA 230
Kalyonların dört temel katından biridir palavra, ambarlarındaki toplar ağır ve hantaldır. Yakın döğüşlerde ve taktik savaşlarında palavra topları kullanılır. Hafiftirler, hafif gülleler atarlar, yağlı olduklarından küçük gemilere düştüklerinde yangın çıkarırlar. Bir de çok şiddetli ses çıkarırlar ve paniğe yol açarlar.

PABUCU DAMA ATILMAK

HER SÖZCÜĞÜN BİR ÖYKÜSÜ VAR_Ö.ŞENYAPILI
SAYFA 229
Eski lonca teşkilatı kurallarına göre, esnafın yaptığı pabuç çabuk delinirse, geri götürülür ve esnaf bunu dükkanın üzerine asmak zorundadır. Bu delik pabucu görenler de o dükkana girmiyor elbette.

NARGİLE KELİMESİNİN KÖKENİ

HER SÖZCÜĞÜN BİR ÖYKÜSÜ VAR_Ö.ŞENYAPILI
SAYFA 214
Nargile, hindistan cevizinin farsçası Narcil'den gelir, ilk defa Hindistan da yapılmıştır. Tütünden yüzyıllar önce bu ilkel nargilenin bir diğer adı da cur'a'dır.

MÜZE VE MÜZİK KELİMELERİNİN KÖKENİ

HER SÖZCÜĞÜN BİR ÖYKÜSÜ VAR_Ö.ŞENYAPILI
SAYFA 210
Eski Yunana göre, sanatçıları dokuz Musa(esin perielri) korur. Museum da Musa evi demektir. Arapça Musiki, yunanca musike, Musaların sanatı demektir.

MERCEDES

HER SÖZCÜĞÜN BİR ÖYKÜSÜ VAR_Ö.ŞENYAPILI
SAYFA 198
Mercedes, Emil Jellinek adlı bir Avusturyalı'nın kızıdır. 1900 yılında sahip olduğu üç yarış otomobiline de Mercedes diyordu. Daimler'e kendisine özel bir araba sipariş etti ve ona da kızının adını verdi. 1926'la Daimler ve Benz birleşti ve araç, kızın adıyla üretilmeye devam etti.

MATRAK KELİMESİNİN KÖKENİ

HER SÖZCÜĞÜN BİR ÖYKÜSÜ VAR_Ö.ŞENYAPILI
SAYFA 194
Matrak, şişe şeklinde sert tahtadan yapılma bir lobut, ucu sivri. Denizcilikte halatların arasına iplikleri geçirmek için kullanılır. Matrağı geçirmektir bu işlemin adı.

MAGIC KELİMESİ KÖKENİ

HER SÖZCÜĞÜN BİR ÖYKÜSÜ VAR_Ö.ŞENYAPILI
SAYFA 190
İslam öncesi İran'da magi adı verilen din adamları siyasette çok etkiliydi. İngilizce büyü-magic burdan gelmektedir.

EVLİLİK

CYNIC'S DICTIONARY
Evlilik, erkeklerin 30 yaşına kadar kadınları soymak, daha sonra giydirmek için para harcamalarıdır.

Friday, September 26, 2014

KIRO

HER SÖZCÜĞÜN BİR ÖYKÜSÜ VAR_Ö.ŞENYAPILI
SAYFA 156
Kıro, kürtçedir ve oğul/evlat anlamlarına gelir.

OFLU YUNUS

MİLLİYET
02.09.2009
Hira dağında bir Türk Oflu Yunus yazdı.

NOEL BABA VE KEŞAN MÜFTÜSÜ

MİLLİYET
28.12.2011
Keşan müftüsü Süleyman Yeniçeri'den adamlık dersi, "Noel Baba baca ve pencereden giriyor. Ama doğru dürüst birisi olsa kapıdan girerdi. Biz de kapıdan giriliyor. Kuran-ı Kerim'de; 'Evlere kapıdan girin' diyor. Neden bacadan giriyor ki?"

Wednesday, September 24, 2014

KAYMAKAM

HER SÖZCÜĞÜN BİR HİKAYESİ VAR_Ö.ŞENYAPILI
SAYFA 153
Valinin yetkilerini onun adına kullanan anlamında, Kaim-i Makam'dır aslı.

KAVAT

HER SÖZCÜĞÜN BİR HİKAYESİ VAR_Ö.ŞENYAPILI
SAYFA 152
528'den itibaren İran Hükümdarlarının adıdır. Zerdüşt dini rahipleri, çok katı idi. Mazdak adlı bir aydın reform yaparak, dini insancıl, özgürlükçü yaptı. Kadınlar da erkek ile eşit sayılıyordu. Kavad sülalesi bu inancı destekledi. İran'daki İslam şeriatı, bu eşitliğe savaş açtı ve Kavad'ları ahlaksızlık örneği olarak gösterdi, bu da anadoluya geçti.

KAMİKAZE

HER SÖZCÜĞÜN BİR HİKAYESİ VAR_Ö.ŞENYAPILI
SAYFA 146
Kamikaze, ilahi rüzgar demektir. Çin-Moğol imparatoru Kubilay Han, japonyayı işgal için büyük bir donanma gönderir, patlayan fırtınada donanma perişan olur. Bu fırtınaya, Japonlar kamikaze adını verirler.

Saturday, September 20, 2014

BOYNUZLU TANIMLAMASI KÖKENİ

HER SÖZCÜĞÜN BİR HİKAYESİ VAR_Ö.ŞENYAPILI
SAYFA 48
Savaşa giden Avrupalı şövalyeler, eşlerine bekaret kemeri takar ve kilit yerini balmumuyla mühürlerlermiş. Aşıklardan biri, mührün yerine kendi aile armasındaki mührü vurur. Kocası da kontrol edip komşu lordun çift boynuzlu armasını görür.